मारुती चितमपल्ली (Maruti Chitampalli) हे एक प्रसिद्ध भारतीय निसर्गवादी, वन्यजीव संरक्षक आणि मराठी लेखक होते. त्यांना "अरण्यऋषी" (वन ऋषी) म्हणूनही ओळखले जात होते. त्यांनी आपले संपूर्ण आयुष्य वने, वन्यजीव आणि निसर्गाच्या अभ्यासात आणि लेखनात घालवले.
त्यांच्याबद्दल काही महत्त्वाच्या गोष्टी:
* जन्म: ५ नोव्हेंबर १९३२ रोजी सोलापूर, महाराष्ट्र येथे झाला.
* निधन: १८ जून २०२५ रोजी सोलापूर येथे, वयाच्या ९२ व्या वर्षी त्यांचे निधन झाले.
* कार्यकाळ: त्यांनी महाराष्ट्र वन विभागात ३६ वर्षांहून अधिक काळ सेवा केली आणि उपमुख्य वनसंरक्षक पदावरून सेवानिवृत्त झाले. कर्नाळा पक्षी अभयारण्य, नवेगाव राष्ट्रीय उद्यान, नागझिरा वन्यजीव अभयारण्य आणि मेळघाट व्याघ्र प्रकल्प यांसारख्या अनेक वन्यजीव अभयारण्ये आणि राष्ट्रीय उद्यानांच्या विकासात त्यांनी महत्त्वाची भूमिका बजावली.
* लेखन: त्यांनी मराठी साहित्यात निसर्ग लेखनाला सुरुवात केली. त्यांचे लेखन पक्षी, वने, प्राणी आणि आदिवासी जीवनाच्या सजीव आणि काव्यात्मक वर्णनासाठी ओळखले जाते. त्यांनी सुमारे २५ पुस्तके लिहिली आहेत, ज्यात वन्यजीव, पक्षी आणि वनस्पतींवरील माहितीपर संकलनांचा समावेश आहे.
* पुरस्कार आणि सन्मान:
* २०२५ मध्ये साहित्य आणि पर्यावरण संरक्षणातील त्यांच्या आजीवन योगदानासाठी त्यांना पद्मश्रीने सन्मानित करण्यात आले.
* २००६ मध्ये त्यांनी सोलापूर येथे आयोजित मराठी साहित्य संमेलनाचे अध्यक्षपद भूषवले.
* २०१७ मध्ये त्यांना महाराष्ट्र सरकारकडून विंदा करंदीकर स्मृती जीवनगौरव पुरस्कार मिळाला.
* भाषा ज्ञान: त्यांना १३ भाषांचे ज्ञान होते, आणि त्यांनी आदिवासी बोली आणि निसर्गाचे रहस्यमय जीवन मराठी वाचकांपर्यंत पोहोचवले.
त्यांची काही प्रमुख पुस्तके:
* निळावंती
* रानवाटा
* चकवाचांदण - एक वनोपनिषद
* रातवा
* जंगलाचं देणं
* पक्षीकोश
* मृगपक्षीशास्त्र
* सुवर्ण गरुड
* नवेगावबांधचे दिवस
मारुती चितमपल्ली यांना महाराष्ट्रात निसर्ग आणि वन्यजीव समजून घेण्यास आणि त्यांचे कौतुक करण्यास अनेक पिढ्यांना प्रेरित करणारे "वन ऋषी" म्हणून स्मरणात ठेवले जाते.
ليست هناك تعليقات:
إرسال تعليق