विश्वास पाटील

 विश्वास पाटील 

बालपण आणि शिक्षण

विश्वास पाटील यांचा जन्म २८ नोव्हेंबर १९५९ रोजी कोल्हापूर जिल्ह्यातील नेर्ले गावात एका शेतकरी कुटुंबात झाला. त्यांचे बालपण ग्रामीण वातावरणात गेले. घरची परिस्थिती बेताची असल्यामुळे त्यांना अनेक अडचणींना तोंड द्यावे लागले. त्यांनी आपले प्राथमिक शिक्षण नेर्ले गावातच पूर्ण केले. पुढे त्यांनी कोल्हापूरच्या शिवाजी विद्यापीठातून एम.ए. (मराठी) पदवी संपादन केली.

प्रशासकीय सेवा

एम.ए. झाल्यानंतर त्यांनी स्पर्धा परीक्षांची तयारी केली आणि भारतीय प्रशासकीय सेवा (IAS) परीक्षेत यश मिळवले. प्रशासकीय अधिकारी म्हणून त्यांनी विविध पदांवर काम केले. त्यांच्या कार्यकाळात त्यांनी अनेक महत्त्वाचे निर्णय घेतले. त्यांनी रायगड जिल्हा परिषदेचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी आणि मुंबई उपनगर जिल्ह्याचे जिल्हाधिकारी म्हणूनही काम पाहिले आहे. प्रशासकीय सेवेत असतानाही त्यांचे साहित्य लेखन सुरूच होते.

साहित्यिक कारकीर्द

विश्वास पाटील यांची साहित्यिक कारकीर्द खूप मोठी आहे. त्यांचे पहिले गाजलेले पुस्तक 'झाडाझडती' (१९९१) हे होते. या पुस्तकात त्यांनी धरणग्रस्त लोकांचे दुःख आणि त्यांच्या जीवनातील संघर्ष प्रभावीपणे मांडला. या कादंबरीसाठी त्यांना १९९२ साली साहित्य अकादमी पुरस्कार मिळाला.

त्यानंतर त्यांनी 'पानिपत' (१९८८) ही ऐतिहासिक कादंबरी लिहिली. या कादंबरीने मराठी साहित्यविश्वात मोठे नाव कमावले. पानिपतच्या तिसऱ्या युद्धावरील ही कादंबरी मराठी साहित्यातील एक उत्कृष्ट नमुना मानली जाते. या पुस्तकाच्या लाखो प्रती विकल्या गेल्या आणि ती अनेक भाषांमध्ये भाषांतरित झाली.

याशिवाय त्यांनी अनेक यशस्वी पुस्तके लिहिली आहेत.

 * 'महानायक' (१९९९): महात्मा गांधी यांच्या जीवनावर आधारित ही कादंबरी

 * 'नागकेशर' (१९९७): साखर उद्योगातील राजकारण

 * 'चंद्रमुखी': तमाशा कलावंतांच्या जीवनावर आधारित कादंबरी. यावर 'चंद्रमुखी' नावाचा चित्रपटही आला आहे.

 * 'पांगिरा': दुष्काळ आणि ग्रामीण जीवन

 * 'अखेरचा संघर्ष': स्वातंत्र्यानंतरच्या भारताची कथा

पुरस्कार आणि सन्मान

विश्वास पाटील यांना त्यांच्या साहित्यिक योगदानाबद्दल अनेक पुरस्कार मिळाले आहेत.

 * साहित्य अकादमी पुरस्कार (१९९२)

 * इंदिरा गोस्वामी साहित्य राष्ट्रीय पुरस्कार

 * इतर अनेक राज्यस्तरीय आणि राष्ट्रीय पुरस्कार

अलीकडेच, त्यांची ९९ व्या अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलनाच्या अध्यक्षपदी निवड झाली आहे. हे संमेलन साताऱ्यात होणार आहे.

एकंदरीत

विश्वास पाटील हे एक संवेदनशील लेखक आणि कर्तव्यदक्ष प्रशासक आहेत. त्यांनी आपल्या लेखनातून ग्रामीण जीवन, ऐतिहासिक घटना आणि सामाजिक प्रश्नांना वाचा फोडली. त्यांच्या लेखनातून माणसाच्या वेदना, संघर्ष आणि आशा-निराशा यांचे प्रभावी दर्शन घडते. त्यांचा जीवनपट हे कठोर परिश्रम, जिद्द आणि प्रतिभेचे उत्तम उदाहरण आहे.

विश्वास पाटील (जन्म: २८ नोव्हेंबर १९५९) हे एक प्रसिद्ध मराठी लेखक, कादंबरीकार, नाटककार आणि भारतीय प्रशासकीय सेवेतील निवृत्त अधिकारी आहेत. त्यांच्या लेखनात ऐतिहासिक, सामाजिक आणि राजकीय विषयांचा प्रभावीपणे वापर केलेला दिसून येतो.

मुख्य पुस्तके आणि साहित्य:

 * पानिपत: ही त्यांची सर्वात गाजलेली ऐतिहासिक कादंबरी आहे. पानिपतच्या तिसऱ्या युद्धावर आधारित ही कादंबरी मराठी साहित्यात मैलाचा दगड मानली जाते.

 * झाडाझडती: १९९२ साली या कादंबरीसाठी त्यांना साहित्य अकादमी पुरस्कार मिळाला. धरणग्रस्त लोकांच्या वेदना आणि त्यांच्या जीवनावरील ही एक मार्मिक कादंबरी आहे.

 * महानायक: महात्मा गांधींच्या आयुष्यावर आधारित ही एक ऐतिहासिक कादंबरी आहे.

 * चंद्रमुखी: तमाशा कलावंतांच्या जीवनावरील ही कादंबरी त्यांच्या सामाजिक लेखनाचे उत्तम उदाहरण आहे. या कादंबरीवर आधारित "चंद्रमुखी" नावाचा चित्रपटही प्रदर्शित झाला आहे.

 * नागकेशर: साखरधंद्यातील राजकारण आणि त्यातील गुंतागुंतीचे चित्रण या कादंबरीत आहे.

 * पांगिरा: दुष्काळ आणि ग्रामीण जीवनावरील ही कादंबरीही खूप लोकप्रिय आहे.

इतर माहिती:

 * विश्वास पाटील यांचा जन्म कोल्हापूर जिल्ह्यातील नेर्ले नावाच्या गावात एका शेतकरी कुटुंबात झाला.

 * त्यांनी रायगड जिल्हा परिषदेचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी आणि मुंबई उपनगर जिल्ह्याचे जिल्हाधिकारी म्हणूनही काम केले आहे.

 * त्यांना साहित्य अकादमी पुरस्कार, इंदिरा गोस्वामी साहित्य राष्ट्रीय पुरस्कार आणि इतर अनेक पुरस्कारांनी सन्मानित करण्यात आले आहे.

 * अलीकडेच, त्यांची ९९ व्या अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलनाच्या अध्यक्षपदी निवड झाली आहे. हे संमेलन साताऱ्यात होणार आहे.

 * त्यांनी काही नाटकांचे आणि चित्रपटांचे लेखनही केले आहे.