बिपिन चंद्र पाल: भारतीय स्वातंत्र्य संग्रामातील एक महत्त्वाचे नेते
बिपिन चंद्र पाल हे भारतीय स्वातंत्र्य संग्रामातील एक प्रमुख नेते, राष्ट्रवादी, पत्रकार, लेखक आणि समाज सुधारक होते. त्यांना "भारतातील क्रांतिकारी विचारांचे जनक" म्हणूनही ओळखले जाते. "लाल-बाल-पाल" (लाला लाजपत राय, बाळ गंगाधर टिळक आणि बिपिन चंद्र पाल) या प्रसिद्ध त्रिकुटाचा ते एक भाग होते, ज्यांनी भारतीय राष्ट्रीय चळवळीत गरम दलाचे नेतृत्व केले आणि स्वातंत्र्याच्या लढ्याला एक नवी दिशा दिली.
जन्म आणि सुरुवातीचे जीवन
* बिपिन चंद्र पाल यांचा जन्म ७ नोव्हेंबर १८५८ रोजी सिलहट (आता बांगलादेशात) येथील पोइल गावात एका श्रीमंत कायस्थ कुटुंबात झाला.
* त्यांच्या वडिलांचे नाव रामचंद्र पाल होते, जे एक फारसी विद्वान आणि छोटे जमीनदार होते.
* त्यांनी आपले सुरुवातीचे शिक्षण घरीच फारसी भाषेत घेतले.
* नंतर त्यांनी कलकत्ता येथील प्रेसिडेन्सी कॉलेजमध्ये प्रवेश घेतला, पण आपले शिक्षण पूर्ण करू शकले नाहीत.
योगदान आणि विचारधारा
* राजकीय जीवन: बिपिन चंद्र पाल यांनी १८८६ मध्ये भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसमध्ये सामील होऊन आपल्या राजकीय जीवनाची सुरुवात केली. सुरुवातीला ते उदारमतवादी विचारांचे समर्थक होते, परंतु नंतर ब्रिटिश धोरणांच्या दडपशाहीमुळे ते कट्टर राष्ट्रवादी बनले.
* क्रांतिकारी विचार: त्यांनी स्वदेशी, बहिष्कार आणि राष्ट्रीय शिक्षण यांसारख्या क्रांतिकारी विचारांना प्रोत्साहन दिले. ते पूर्ण स्वराज्याचे कट्टर समर्थक होते.
* "लाल-बाल-पाल" त्रिकूट: त्यांनी लाला लाजपत राय आणि बाळ गंगाधर टिळक यांच्यासोबत "लाल-बाल-पाल" या त्रिकुटाचा भाग म्हणून भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीत महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली.
* बंग-भंग आंदोलन (१९०५): १९०५ च्या बंगाल फाळणीच्या विरोधात त्यांनी महत्त्वाची भूमिका बजावली आणि आपल्या विचारांनी आंदोलनाला नवी दिशा दिली.
* लेखक आणि पत्रकार: बिपिन चंद्र पाल एक कुशल लेखक आणि उत्कृष्ट वक्ते होते. त्यांनी 'न्यू इंडिया', 'वंदे मातरम', 'द डेमोक्रेट', 'द इंडिपेंडेंट' आणि 'स्वराज' यासह अनेक वृत्तपत्रे आणि मासिकांचे संपादन केले. त्यांनी आपल्या लेखणीतून आणि भाषणातून देशवासियांमध्ये सामाजिक जागृती आणि राष्ट्रवादी भावना जागृत केली.
* समाज सुधारक: त्यांनी समाजात रूढ असलेल्या जातिभेदाचा विरोध केला आणि विधवा पुनर्विवाहाला पाठिंबा दिला. ते महिला शिक्षणाचे देखील प्रबल समर्थक होते.
* गांधीजींशी मतभेद: बिपिन चंद्र पाल हे महात्मा गांधींच्या अहिंसावाद आणि आध्यात्मिक राजकारणाचे विरोधक होते. गांधीजींची चरखा-नीती आणि असहकार चळवळ वास्तववादी राजकारणापासून दूर आहे असे त्यांना वाटत होते. गांधीजी किंवा गांधीवादावर टीका करण्याचे धाडस करणारे ते पहिले व्यक्ती होते.
निधन
बिपिन चंद्र पाल यांचे निधन २० मे १९३२ रोजी कलकत्ता (आता कोलकाता) येथे झाले.
बिपिन चंद्र पाल यांनी आपले संपूर्ण जीवन भारतमातेच्या सेवेसाठी समर्पित केले. त्यांच्या क्रांतिकारी विचारांनी आणि निर्भीड पत्रकारितेने ब्रिटिश राजवटीचा पाया हादरवून टाकला आणि भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीत त्यांनी महत्त्वपूर्ण योगदान दिले.
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा